1
TRƯỜNG THCS NGUYỄN LÂN
TỔ XÃ HỘI 1
Giáo viên: NGUYỄN THỊ HUYÊN
2
KIỂM TRA BÀI CŨ :
1. Em hiểu như thế nào về câu : "Mồm
bò không phải mồm bò mà là mồm bò".
Đó có phải là một lối chơi chữ không?
Nếu phải, hãy nêu tác dụng của lối chơi
chữ đó.
2. Kể tên các lối chơi chữ thường gặp.
Chọn và cho 2 ví dụ.
3
1. Hãy đọc lại cho đúng câu sau :
Đi Hà Lội mua cai lồi lấu cơm lếp.
a. Anh ấy biểu diễn thật dễ hiểu.
b. Anh ấy diễn đạt thật dễ hiểu.
(Đọc đúng : Đi Hà Nội mua cai nồi nấu cơm nếp).
(Biểu diễn : Nhận biết đối tượng bằng thị giác) -> Sai.
(Diễn đạt : Nhận thức bằng tư duy).
2. So sánh 2 câu sau :
4
5
1) Sử dụng đúng âm, đúng chính tả.
a. Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn nay đã
khấm khá.
b. Em bé đã tập tẹ biết nói.
c. Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em.
Em hãy đọc 3 câu dươi đây và cho biết các từ in màu đỏ dung sai như thế
nào? Sưa lại cho đúng.
Do viết sai về chính tả -> Sưa lại:
a. Một số người sau một thời gian vui đầu vào làm ăn nay đã
khấm khá.
b. Em bé đã bập bẹ (hoăc: tập toe) biết nói.
=> Do liên tưởng sai (khoảnh -> khoảng), do ảnh hưởng từ địa phương,
do ngọng... -> Sưa lại:
c. Đó là những khoảnh khắc sung sướng nhất trong đời em.
I. BÀI HỌC:
6
Vậy dùng từ phải đảm bảo điều kiện nào?
Sử dụng đúng âm, đúng chính tả.
Phát âm sai dẫn đến tác hại nào?
Sai về nghĩa.
Ví dụ :
chiều - chìu
làn - làng
măc - măt
ngang - ngan
tiết - tiếc
trường - trườn
...
7
I. BÀI HỌC:
1) Sử dụng đúng âm, đúng chính tả
2) Sử dụng từ đúng nghĩa
Em đọc 3 câu dươi đây và cho biết các từ in màu đỏ dung sai
như thế nào? Hãy thay những từ ây bằng những từ thích hợp.
a. Đất nước ta ngày càng sang sua.
b. Ông cha ta đã đê lai cho chúng ta những câu tuc ngữ
cao cả đê chúng ta vân dung trong thưc tế.
c. Con người phải biết lương tâm.
=>Không phù hợp, không đúng nghĩa -> Thay thế:
Đất nước ta ngày càng tươi đẹp.
b. Ông cha ta đã đê lai cho chúng ta những câu tuc ngữ sâu sắc đê
chúng ta vân dung trong thưc tế.
c. Con người phải co lương tâm.
1. Đọc lại các câu đã thay từ. Em thây nghĩa các câu ây như
thế nào?
Đúng nghĩa.
8
Vậy sư dụng từ đòi hỏi phải thế nào?
- Đúng nghĩa.
9
I. BÀI HỌC:
1) Sử dụng đúng âm, đúng chính tả
2) Sử dụng từ đúng nghĩa
3) Sử dụng từ đúng tính chất ngữ phap cua từ
Em đọc 4 câu dươi đây và cho biết các từ in màu đỏ dung sai như
thế nào? Hãy tim cách chữa lại cho đúng.
a. Nước sơn làm cho đồ vât thêm hào quang.
b. Ăn măc cua chi thât giản di.
c. Bọn giăc đã chết với nhiều thảm hai: máu chảy thành
sông ơ Ninh Kiều. Thây chất đầy nội ơ Tuy Động, Trần
Hiêp phải bêu đầu, Li Khánh phải bo mang.
d. Đất nước phải giàu manh thưc sư chư không phải là sư
giả tạo phồn vinh.
10
a. hào quang : danh từ.
b. ăn măc : động từ.
c. thảm hại : tính từ.
d. giả tạo phồn vinh : trái qui tắc trật tự tiếng Việt.
=> - Danh từ không dùng làm vi ngữ như tinh từ.
- Động từ, tinh từ không dùng như danh từ.
- Không đảo trât tư vj tri từ đã theo quy tăc.
Sưa lại:
• Nước sơn làm cho đồ vât thêm hào nhoang.
b. Sư ăn măc cua chi thât giản di./ Chi ăn măc thât là giản di./
Trang phuc cua chi thât giản di.
c. Bọn giăc đã chết rất thảm hại: máu chảy thành sông ơ Ninh
Kiều. Thây chất đầy nội ơ Tuy Động, Trần Hiêp phải bêu đầu, Li
Khánh phải bo mang.
d. Đất nước phải giàu manh thưc sư chư không phải phồn vinh
giả tạo.
Đọc lai các câu theo như đã sửa. Em thấy thế nào?
Hợp lí và đúng nghĩa.
11
? Vây sử dung từ phải đat yêu
cầu nào?
- Đúng tính chât ngữ pháp của từ.
12
I.BÀI HỌC:
1) Sử dụng đúng âm, đúng chính tả
2) Sử dụng từ đúng nghĩa
3) Sử dụng từ đúng tính chất ngữ phap cua từ
4) Sử dụng từ đúng sắc thai biểu cảm, hợp phong cach
a. Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghi lanh đạo sang xâm lược nước ta.
b. Con hô dùng những cái vút nhọn hoăt cấu vào người, vào măt
Viên [...]. Nhưng Viên vân rán sưc quần nhau với chú hô.
(Dân theo Nguyên Đức Dân)
Em đọc 2 câu dươi đây và cho biết các từ in màu đậm sai như thế nào? Hãy
tim những từ thích hợp để thay thế.
+ Lãnh đạo - Từ Hán Việt -> không hợp vì từ lanh đạo có săc thái trang trọng.
+ Chú hô - Nhân hóa -> Từ chú mang săc thái đáng yêu.
13
Sưa lại:
• Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghi câm đâu sang xâm lược nước ta.
b. Con hô dùng những cái vút nhọn hoăt cấu vào người, vào măt
Viên [...]. Nhưng Viên vân rán sưc quần nhau với con hô.
(Dân theo Nguyên Đức Dân)
Đọc lai các câu đã sửa. So sánh với ý nghĩa cua 2 câu cua Bài tâp / SGK.
.
Vây, sử dung từ phải đảm bảo điều kiên nào nữa?
Đúng sắc thái, hợp phong cách.
Y nghĩa phu hợp hơn
14
I.BÀI HỌC:
1) Sử dụng đúng âm, đúng chính tả
2) Sử dụng từ đúng nghĩa
3) Sử dụng từ đúng tính chất ngữ phap cua từ
4) Sử dụng từ đúng sắc thai biểu cảm, hợp phong cach
- Gây khó hiểu.
- Chỉ dung trong thơ, văn để biểu hiện màu sắc địa phương.
Trong trường hợp nào không dung từ địa phương?
Có một số lượng khá lơn từ Hán Việt đã được bổ sung vào vốn từ vựng
tiếng Việt góp phần làm phong phú tiếng Việt. Nhưng tại sao ta không lạm
dụng từ Hán Việt?
5) Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
Không đúng hoàn cảnh.
15
Vậy, khi sư dụng từ, ta cần
thực hiện đúng những yêu
cầu nào?
5 yêu câu
Lệnh : Đọc Ghi nhơ / SGK / tr.167.
16
3. Theo em, từ "niên thiếu" khác nghĩa hay cung
nghĩa vơi từ "thiếu niên"?
1. Tại sao nói : "Danh lam thắng cảnh"? mà không
nói : "Danh chua thắng cảnh"?
2. Tại sao nói : "Đoàn ca múa nhạc" mà không nói :
"Đoàn ca vũ nhạc"?
17
I.BÀI HỌC:
1) Sử dụng đúng âm, đúng chính tả.
2) Sử dụng từ đúng nghĩa
3) Sử dụng từ đúng tính chất ngữ phap cua từ
4) Sử dụng từ đúng sắc thai biểu cảm, hợp phong cach
5) Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
Ghi nhớ /SGK/ tr.167
18
Hương dẫn vê nha:
1. Học thuộc Ghi nhơ.
2. Làm bài tập :
a. Đặt câu vơi từ : bình tĩnh, bình thản
chú tâm, chu tâm
dìu dắt, dìu dăt.
b. Tim thêm một số lỗi khác khi dung từ. Cho ví dụ
cụ thể.
3. Chuẩn bi bài mới:
- Ôn tập văn biểu cảm: Đọc 4 đoạn văn : Hoa hải
đường, Về An Giang, Hoa hoc trò, Cây sấu Hà Nội;
bài Kẹo mầm - Trả lời các câu hỏi / SGK / tr.168.
19