Dòng sông nào được nhắc tên
trong bài hát? Em biết gì về
dòng sông đó?Sông Mê Kông là một trong những con sông
lớn nhất trên thế giới, bắt nguồn từ cao nguyên
Thanh Tạng. Nơi sông bắt nguồn thuộc tỉnh
Thanh Hải, chảy qua Vân Nam Trung Quốc, qua
các nước Lào, Myanma, Thái Lan, Campuchia và
đổ ra Biển Đông ở Việt Nam.
Đoạn sông Mê Kông chảy qua Việt Nam
được gọi là sông Cửu Long. Sông Mê Kông đã
tạo nên vùng ĐBSCL – đồng bằng lớn nhất nước
ta, mang lại nguồn lợi kinh tế nông nghiệp vô
cùng lớn. Cửu Long là tài sản thiên nhiên đáng tự
hào của người dân Việt Nam.CỬU LONG GIANG TA ƠI
Nguyên HồngI. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
- Tên khai sinh: Nguyễn Nguyên Hồng
(1918 – 1982)
- Quê quán: Nam Định
- Ông sống chủ yếu ở thành phố cảng Hải Phòng.
- Nguyên Hồng sáng tác ở nhiều thể loại: truyện ngắn,
tiểu thuyết, hồi kí, thơ, v.v…
- Các tác phẩm tiêu biểu: Những ngày thơ ấu (hồi kí), Bỉ
vỏ (tiểu thuyết), Trời xanh (thơ), Cửa biển (tiểu thuyết),
Bước đường viết văn (hồi kí), v.v…
- Trang viết của Xuân Hồng tràn đầy cảm xúc chân thành,
mãnh liệt với con người và cuộc sống.2. Tác phẩm
a) Đọc và tìm hiểu chú thích
b) Văn bản
- Xuất xứ: Trích trong tập thơ “Trời xanh”
(1960)
- Thể loại: Thơ tự do
- PTBĐ chính: Biểu cảm
- Ý nghĩa nhan đề: Tiếng gọi yêu thương,
tha thiết dòng Cửu Long Giang, đồng thời
thể hiện ý thức sở hữu, niềm tự hào dân tộc.
BỐ CỤC
Từ “Mê Kông chảy”…đến “chia cắt” (Vẻ
đẹp của dòng sông Mê Kông và con người
Nam Bộ trong thực tế xây dựng và bảo vệ
quê hương.
Phần còn lại (Những suy tư, chiêm nghiệm
của tác giả).
Phần 1: Từ đầu đến “cây số mông mênh”
(Dòng sông Mê Kông từ trang sách tuổi thơ)II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Dòng sông Mê Kông từ trang sách tuổi thơ
+ Tấm bản đồ rực rỡ: tượng trưng cho tổ quốc
thiêng liêng, hiện lên đẹp đẽ lạ kì dưới con mắt háo
hức, say mê chiếm lĩnh tri thức của người học trò.
+ Gậy thần tiên, cánh tay đạo sĩ: hình ảnh ẩn dụ chỉ
cây thước và người thầy qua con mắt thần tượng,
ngưỡng mộ của học trò.
Người thầy như có phép lạ chắp cánh ước mơ
cho học trò được khám phá núi sông tuyệt vời của
tổ quốc
+ Tim đập mạnh, hồn ngây không sao hiểu…: Dòng
sông Mê Kông hiện lên kì vĩ, lớn lao quá sức tưởng
tượng, trước con mắt ngạc nhiên, thán phục của
người học trò.
TEAM WORK
NỘI QUY
+ Tất cả các thành viên đều
tham gia thảo luận
+ Tuân thủ nguyên tắc thời gian
+ Chỉ một người nói trong nhóm
tại một thời điểm
NỘI DUNG
Câu 1. Em hiểu như thế nào về
những h/a sau:
+ Tấm bản đồ rực rỡ
+ Gậy thần tiên, cánh tay đạo sĩ
Câu 2. Người học trò cảm nhận
như thế nào về dòng sông Mê
Kông qua bài giảng của thầy giáo?II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông và con người Nam Bộ
trong thực tế xây dựng và bảo vệ quê hương
* 14 câu thơ: Từ “Mê Kông chảy”…. “chân trời buồm trắng”
Cậu học trò đã lớn, không chỉ thấy sông MK trong bài
giảng của thầy, mà hăm hở bước vào dòng sông mơ ước, vào
đất trời tổ quốc để lao động và chiến đấu.
HỎI CHUYÊN GIA
NỘI QUY
+ Chỉ được đặt câu hỏi sau khi
Nhóm chuyên gia đã trình bày
xong.
+ Chỉ một người nói tại một
thời điểm
+ Tuân thủ nguyên tắc thời
gian
VÒNG 1
CHUYÊN GIA NÓI
VÒNG 2
CHUYÊN GIA TRẢ LỜI
VÒNG 2
CHUYÊN GIA TRẢ LỜI
“Ta đi…bản đồ không nhìn nữa”
“Ta cởi áo lội dòng sông ta hát
Mê Kông chảy, Mê Kông cũng hát”II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông và con người Nam Bộ
trong thực tế xây dựng và bảo vệ quê hương
* 7 câu thơ tiếp theo: Từ “Nam Bộ” đến “lòng dừa trĩu quả”
- Vào đến mảnh đất Việt Nam, dòng sông mang vẻ đẹp trù
phú, giàu có vô hạn.
- Nghệ thuật tu từ liệt kê, kết hợp với các động từ mạnh, tính
từ đặc tả đã cho thấy nguồn tài nguyên quý giá, vô hạn mà
dòng Cửu Long Giang đã đem đến cho chúng ta.
+ Phù sa nổi váng
+ Ruộng bãi Mê Không trồng không hết lúa
+ Tôm cá ngợp thuyền
+ Sầu riêng thơm dậy, lòng dừa trĩu quả…II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Vẻ đẹp của dòng sông Mê Kông và con người Nam Bộ
trong thực tế xây dựng và bảo vệ quê hương
* Mười câu thơ tiếp: Từ “Mê Kông quặn đẻ” đến “không bao
giờ chia cắt”
- Đón nhận sự ưu ái từ sông mẹ Mê Kông, người dân Nam
Bộ không ngại gian nan, cực nhọc cùng bùn đất để xây dựng
quê hương.
Họ còn là những con người biết đoàn kết để gìn giữ đất
đai, sông núi cha ông để lại
Mê Kông quặn đẻ
Chín nhánh sông vàng
Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương
Mồ hôi vã bãi lau thành đồng lúa
Thành những tên đọc lên nước mắt đều muốn ứa
Những Hà Tiên, Gia Định, Long Châu
Những Gò Công, Gò Vấp, Đồng Tháp, Cà Mau
Những mặt đất
Cha ông ta nhắm mắt
Truyền cháu con không bao giờ chia cắt.
VẺ ĐẸP CỦA
DÒNG MÊ KÔNG
SỰ TRÙ PHÚ,
MÀU MỠ
CON NGƯỜI
NAM BỘ
YÊU NƯỚC VÀ
KHÔNG NGẠI
GIAN KHỔII. TÌM HIỂU CHI TIẾT
3. Những suy tư, chiêm nghiệm của tác giả
- Đoạn thơ cuối là những suy tư của tác giả về quá khứ, hiện tại. Giọng
điệu thơ trở nên thâm trầm, sâu lắng, buồn vui xen lẫn tự hào.
- Những suy tư của tác giả:
+ “Ta đã lớn, Thầy giáo già đã khuất”:
Câu thơ diễn tả sự trôi chảy của thời gian, man mác một nỗi buồn, nỗi
nhớ. Hình ảnh thầy giáo không còn to lớn như một đạo sĩ, mà kết đọng lại
thành một kỉ niệm đẹp không thể phai mờ.
+ Thước bảng to nay thành cán cờ sao”:
Cây thước, tấm bảng năm xưa cùng bao tri thức tuyệt vời trong bài giảng
của thầy đã chắp cánh cho thế hệ học trò trưởng thành đứng lên xây dựng
và bảo vệ tổ quốc.
+Những tên làm man mác tuổi thơ xưa/ Đã thấm máu của bao hồn bất tử:
Tác giả thể hiện niềm tự hào và biết ơn sâu sắc những người đã ngã xuống.
Ta đã lớn
Thầy giáo già đã khuất
Thước bảng to nay thành cán cờ sao
Những tên làm man mác tuổi thơ xưa
Đã thấm máu của bao hồn bất tửTỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
- Lối viết tự sự kết hợp biểu
cảm, giọng điệu phong phú gợi
nhiều cảm xúc cho người đọc
- Sử dụng hình ảnh sinh động,
giàu tính hình tượng
- Sử dụng thành công các biện
pháp tu từ: ẩn dụ, so sánh, nhân
hoá, liệt kê.
2. Nội dung
Bài thơ thể hiện tình yêu tha
thiết, niềm tự hào vô hạn của tác
giả với dòng sông Mê Kông, với
quê hương, đất nước.LUYỆN TẬP
Viết 5 đến 7 câu văn chia sẻ những cảm nhận của em về
tình yêu của tác giả đối với dòng Mê Kông, với quê
hương đất nước được thể hiện trong toàn bài thơ. (Chính
là mạch cảm xúc liên kết toàn bài thơ)CÙNG CỐ, MỞ RỘNG
HS được chọn một trong 2 nhiệm vụ sau:
1. Tìm đọc một vài bài thơ trong tập thơ “Trời xanh” của Nguyên
Hồng, ghi chép vào sổ tay văn học và chia sẻ cảm nhận.
2. Sưu tầm một số bài thơ viết về thiên nhiên, đất nước cùng giai
đoạn với bài “Cửu Long Giang ta ơi” của Nguyên Hồng, ghi chép
và sổ tay văn học và chia sẻ cảm nhận.CHÀO TẠM BIỆT CÁC EM