KIỂM TRA BÀI CŨ
Chọn câu trả lời đúng nhất:
1. Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
A. Thận, cầu thận, bóng đái. B. Thận, cầu thận, bóng đái, ống đái.
| D. Thận, nang cầu thận, bóng đái, ống đái. |
C. Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái. |
2. Ở người bình thường, mỗi quả thận chứa khoảng bao nhiêu đơn
vị chức năng?
A. Một tỉ B. Một triệu C. Một nghìn D. Một trăm
3. Đơn vị chức năng của thận không bao gồm thành phần nào sau đây:
A. Ống góp B. Ống thận C. Cầu thận D. Nang cầu thận
4. Cầu thận thực chất là
A. hệ thống động mạch xen
kẽ nhau.
C. một chuỗi các tĩnh mạch dày
đặc.
D. một búi mao mạch bạch huyết
dày đặc.
B. một búi mao mạch máu dày đặc.
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận. Sự tạo thành nước tiểu
diễn ra ở đâu?
Cấu tạo một đơn vị chức năng của thận
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
| LỌC MÁU |
| - Màng lọc là vách mao mạch với các lỗ nhỏ 30- 40 A0 - Sự chênh lệch áp suất tạo ra lực đẩy các chất qua lỗ lọc. - Các tế bào máu và protein lớn hơn lỗ lọc nên vẫn ở lại trong máu. |
| HẤP THỤ LẠI |
| - Có sử dụng năng lượng ATP - Các chất được hấp thụ lại: + Chất dinh dưỡng + Nước + Các ion Na+, Cl- ... |
| BÀI TIẾT TIẾP |
| - Có sử dụng năng lượng ATP - Các chất được bài tiết tiếp: + Các chất cặn bã: axit uric, creatin… + Các chất thuốc + ion thừa: H+, K+… |
Ống thận
I/ Tạo thành nước tiểu Mao mạch quanh ống thận
Thảo luận nhóm
| 2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào? | |
| Không có các tế bào máu và protein | Có các tế bào máu và protein |
3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?
| Các quá trình hình thành nước tiểu |
Vị trí | Kết quả |
1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu? Kết quả?
| Thành phần nước tiểu đầu | Máu |
| Đặc điểm | Nước tiểu đầu | Nước tiểu chính thức |
| Nồng độ các chất hoà tan | ||
| Chất độc, chất cặn bã | ||
| Chất dinh dưỡng |
| Lọc máu | Tạo nước tiểu đầu | Cầu thận |
| Hấp thụ lại | Tạo nước tiểu chính thức | |
| Bài tiết tiếp |
Ống thận
| Loãng | Đậm đặc |
| Có ít | Có nhiều |
| Có nhiều | Gần như không |
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận.
- Gồm 3 quá trình: lọc máu, hấp thụ lại và bài tiết tiếp.
+ Quá trình lọc máu xảy ra ở cầu thận tạo nước tiểu đầu.
+ Quá trình hấp thụ lại vào máu các
chất cần thiết
+ Bài tiết tiếp chất cặn bã, chất độc
hại
ống thận
Tạo nước
tiểu chính
thức.
- Ý nghĩa: Giúp duy trì và ổn định nồng độ các chất trong máu.
Bệnh nhân viêm cầu thận, suy thận
Bệnh nhân chạy thân nhân tạo
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
II/ Thải nước tiểu
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
II/ Thải nước tiểu
Ống dẫn
nước tiểu
Bể
thận
| Nước tiểu chính thức |
| Bể thận |
| Ống dẫn nước tiểu |
| Bóng đái |
| Ống đái |
Thải ra ngoài
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
II/ Thải nước tiểu
Ống dẫn
nước tiểu
Bể
thận
Nước tiểu chính thức đổ vào
bể thận, qua ống dẫn nước
tiểu xuống tích trữ ở bóng
đái, rồi được thải ra ngoài
nhờ hoạt động của cơ vòng
ống đái (cùng với cơ bóng
đái và cơ bụng).
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
II/ Thải nước tiểu
Ống dẫn
nước tiểu
Bể
thận
Sự tạo thành nước tiểu diễn
ra liên tục. Nhưng sự thải
nước tiểu ra khỏi cơ thể chỉ
xảy ra vào những lúc nhất
định. Có sự khác nhau đó là
do đâu?
+ Máu tuần hoàn liên tục qua
thận để lọc tạo thành nước tiểu
(không theo ý muốn).
+ Nước tiểu chính thức được
tích trữ trong bóng đái khi lên
tới 200ml, đủ áp lực để gây
cảm giác muốn đi tiểu. Nếu
cơ vòng mở ra (có sự phối
hợp co của cơ bóng đái và cơ
bụng) nước tiểu mới thoát
ra ngoài.
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Tạo thành nước tiểu
II/ Thải nước tiểu
Ống dẫn
nước tiểu
Bể
thận
Giải thích tại sao trẻ nhỏ
thường tiểu dầm, còn người
già khó điều khiển phản xạ đi
tiểu?
+ Ở trẻ nhỏ, do hệ thần kinh
chưa phát triển.
+ Ở người già, sự co cơ vân ở
ống đái không tốt.
Hiện tượng gì sẽ xảy ra
nếu màng lọc bị tổn
thương?
Khi màng lọc bị tổn thương làm cho quá
trình lọc máu bị ngưng trệ hoặc cho
prôtêin và các tế bào máu lọt qua màng,
gây ra hiện tượng tiểu ra máu,…
GIẢI Ô CHỮ
| C | Ầ | U | T | H | Ậ | N | |||||
| Ố | N | G | T | H | Ậ | N | |||||
| P | R | Ô | T | Ê | I | N | |||||
| B | Ó | N | G | Đ | Á | I | |||||
| T | Ế | B | À | O | M | Á | U | ||||
| T | H | Ả | I | N | Ư | Ớ | C | T | I | Ể | U |
| H | Ệ | B | À | I | T | I | Ế | T |
Câu 1: Bộ phận nào của hệ bài tiết đảm nhận chức năng lọc máu ?
7ô
1 2 3 4 5 6
Câu 2: Quá trình hấp thụ lại và bài tiết tiếp được được diễn ra
ở đâu? 7ô
Câu 3: Chất nào trong máu không lọt qua màng lọc của cầu
thận trong quá trình lọc máu ? 7ô
Câu 6: Nước tiểu chính thức sau khi được tạo ra sẽ xảy ra quá trình nào tiếp theo ? Câu 4: Câu 5: Thành phần nào có trong máu mà không có trong nước tiểu đầu ? 8ô Nước tiểu chính thức được dự trữ ở đâu ? 12ô 7ô
1 2 3 4 5 6
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”
- Soạn bài 40. Vệ sinh hệ bài tiết
nước tiểu
* Tìm hiểu các tác nhân gây hại
cho hệ bài tiết.
* Các thói quen khoa học để bảo
vệ hệ bài tiết.
Thận
phải
ống dẫn
nước tiểu
Bóng
đái
ống đái
Thận trái
38
24
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nang cầu thận
Ống
thận
MỖI ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG CỦA THẬN GỒM
NHỮNG PHẦN CHÍNH
TIẾT 43, BÀI 39. BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Ống thận
Mao mạch quanh ống thận
I/ Tạo thành nước tiểu
- Sự tạo thành nước tiểu diễn ra ở các đơn vị chức năng của thận. Sự tạo thành nước tiểu
diễn ra ở đâu?
Thảo luận nhóm
| 2. Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào? |
3. Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào?
| Các quá trình hình thành nước tiểu |
Vị trí | Kết quả |
1. Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu? Kết quả?
| Thành phần nước tiểu đầu | Máu |
| Đặc điểm | Nước tiểu đầu | Nước tiểu chính thức |
| Nồng độ các chất hoà tan | ||
| Chất độc, chất cặn bã | ||
| Chất dinh dưỡng |