6TRONG LÒNG MẸ (1)
(Trích “Những ngày thơ ấu”)
– Nguyên Hồng –- Nguyên Hồng (1918 - 1982)
- Tên: Nguyễn Nguyên Hồng.
- Quê: Nam Định.
- Sự nghiệp:
+ Đề tài: hướng về những người cùng
khổ.
+ Sáng tác: tiểu thuyết, kí, thơ thành công
hơn cả là tiểu thuyết.
+ Phong cách: giàu chất trữ tình, cảm xúc
dạt dào thiết tha, rất mực chân thành.
- Các tác phẩm chính: “Bỉ vỏ” (1938),
“Những ngày thơ ấu” (1938), “Cửa
biển”,…
Nêu những hiểu
biết của em về nhà
văn Nguyên Hồng?
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả.? Truyện “Những ngày thơ ấu” thuộc thể loại
gì? Em hiểu gì về thể loại đó?
? Truyện sử dụng ngôi kể nào? Dựa vào đâu
em nhận ra ngôi kể đó? Lời kể của ai?
? Văn bản chia làm mấy phần? Nêu nội dung
của từng phần?2. Tác phẩm:
- Văn bản thuộc thể loại hồi kí.
- Sử dụng ngôi thứ nhất (lời
kể của chú bé Hồng).
- Văn bản chia làm 2 phần
+ P1: Từ đầu… người ta hỏi
đến chứ.
-> Cuộc trò chuyện giữa bé
Hồng và bà cô.
+ P2: Còn lại:
-> Cuộc gặp gỡ của bé Hồng
với mẹ.II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Cuộc trò chuyện giữa bé Hồng với bà cô:
Nhóm I: Tìm những chi tiết nói về hoàn cảnh của bé Hồng?
Nhóm II: Tìm những chi tiết nói về lời nói, cử chỉ của bà cô trong
cuộc trò chuyện với Hồng?
Nhóm III: Tìm những chi tiết nói về phản ứng của bé Hồng trong
cuộc trò chuyện?
- Nhận xét hòan cảnh của bé Hồng?
- Nhà văn đã sử dụng nghệ thuật gì để xây dựng bức chân
dung của bà cô? Cũng như tâm trạng của bé Hồng?
- Qua đó em hiểu gì về bà cô và bé Hồng là chú bé thế nào?II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Cuộc trò chuyện giữa bé Hồng với bà cô:
- Bé Hồng là kết quả của cuộc hôn nhân không tình yêu.
- Lớn lên trong gia đình không hạnh phúc.
- Bố mất, mẹ đi tha hương, Hồng sống bơ vơ giữa sự ghẻ lạnh
cay nghiệt của họ hang.
-> Cô độc, bất hạnh, luôn khát khao tình yêu thương của
mẹ.
a. Hoàn cảnh của bé Hồng:b. Cuộc trò chuyện của bé Hồng và bà cô
Lời nói, cử chỉ của bà cô Phản ứng của bé Hồng
- Cười, hỏi có muốn vào Thanh
Hóa chơi với mẹ không?
- Toan trả lời có -> Cúi đầu
không đáp -> Cười đáp lại
không muốn vào vì mẹ sẽ về
- Hỏi luôn, giọng vẫn
ngọt, nhìn tôi chằm chặp
- Im lặng cúi đầu, lòng thắt lại,
khóe mắt cay cay.
- Vỗ vai tôi cười, ngân dài 2
tiếng em bé
- Nước mắt ròng ròng, đầm đìa,
chan hòa cằm, cổ.
- Tươi cười kể về hoàn cảnh khổ
sở của mẹ Hồng.
- Cổ họng nghẹn ứ khóc không
ra tiếng
- Đổi giọng, vỗ vai nhìn tôi
nghiêm nghị, tỏ ý thương xót
thầy tôi.b. Cuộc trò chuyện của bé Hồng và bà cô
Lời nói, cử chỉ của bà cô Phản ứng của bé Hồng
* NT: Tương phản, tăng cấp
Bản chất bà cô là người đàn bà
độc ác, lạnh lùng, thâm hiểm,
xấu xa.
* NT: Tăng cấp, lời văn dồn
dập, sử dụng liên tiếp các ĐT
mạnh, hình ảnh so sánh thể
hiện sinh động, chân thực diễn
biến tình cảm của bé Hồng: im
lặng nhẫn nhịn đau đớn bật
khóc, uất ức căm giận, tình
cảm trào dâng không kìm nén
được.
=> Tác giả vạch trần, tố cáo,
phê phán hạng người tàn
nhẫn đến khô héo cả tình máu
mủ trong xã hội thực dân nửa
phong kiến.
=> Bé Hồng thông minh, nhạy
cảm, tâm hồn sáng trong và
giàu tình yêu thương mẹ, có
niềm tin mãnh liệt vào mẹ.1. Tìm những chi tiết thể hiện tâm trạng của bé
Hồng khi thoáng thấy người ngồi trên xe giống
mẹ và khi nhận ra mẹ?
2. Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ
thuật gì khi diễn tả cảm xúc của nhân vật trong
đoạn truyện này?
3. Em có nhận xét gì về tâm trạng nhân vật bé
Hồng lúc này?
3. Cuộc gặp gỡ giữa bé Hồng và mẹ3. Cuộc gặp gỡ giữa bé Hồng và mẹ
Thoáng thấy người ngồi trên xe
giống mẹ
Khi nhận ra mẹ
- Đuổi theo, gọi bối rối: Mợ ơi! - Thở hồng hộc, trán đẫm mồ
hôi.
- Ríu chân khi trèo lên xe.
- Òa khóc nức nở.
Hành động vội vàng, tiếng
gọi cuống quýt bị dồn nén rất
lâu bật ra thành tiếng thể hiện
niềm khao khát được gặp mẹ.
Là phản ứng tự nhiên của đứa
con lâu ngày được gặp mẹ. Em
khóc vì mãn nguyện khác với
giọt nước mắt xót xa, tủi hờn khi
nói chuyện với bà cô.
a) Lúc mới gặp mẹ3. Cuộc gặp gỡ giữa bé Hồng và mẹ
Hành động Cảm xúc Suy nghĩ
- Đùi áp đùi mẹ;
- Đầu ngả vào đầu
mẹ.
- Ấm áp, mơn
man khắp da thịt.
- Phải bé lại, lăn
vào lòng mẹ, áp
mặt vào bầu sữa
nóng của mẹ,...
êm dịu vô cùng.
Là phản ứng tự nhiên của đứa con lâu ngày được
gặp mẹ. Em khóc vì mãn nguyện khác với giọt nước
mắt xót xa, tủi hờn khi nói chuyện với bà cô.
b. Khi ở trong lòng mẹBức tranh sau gợi cho em suy nghĩ gì về tình
mẫu tử?- Hình ảnh người mẹ:
+ Gương mặt tươi sáng.
+ Đôi mắt trong.
+ Nước da mịn, gò má hồng.
Chân dung mẹ hiện
lên thật hoàn hảo qua
cái nhìn của bé Hồng, từ
đó thể hiện sâu sắc lòng
yêu thương, quý trọng
mẹ của bé Hồng.III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Hồi kí giàu chất trữ tình.
- Miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế; lời văn dạt dào cảm xúc.
- Hình ảnh so sánh độc đáo.
2. Nội dung:
- Nỗi đau khổ bất hạnh của những người phụ nữ trong xã hội
cũ, mẹ Hồng và hình ảnh đáng thương của những đứa trẻ.
- Tình yêu mãnh liệt của chú bé Hồng với mẹ.Tại sao nói: "Nguyên Hồng
là nhà văn của phụ nữ và
nhi đồng" ?