s
Nguyễn Du (1765-1820) tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên
Khu lưu niệm Nguyễn Du tại xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh
Các tác phẩm viết bằng chữ Hán của Nguyễn Du
Các tác phẩm viết bằng chữ Nôm của Nguyễn Du
Truyện Kiều sáng tác dựa theo cốt truyện
“Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân
Truyện Kiều là bức tranh hiện thực về một xã hội bất công, tàn bạo
Truyện Kiều là tiếng nói thương cảm
trước số phận bi kịch của con người
Truyện Kiều là sự kết tinh thành tựu nghệ thuật văn học dân tộc
trên các phương diện ngôn ngữ, thể loại.
Truyện Kiều được vẽ tranh, in thành đĩa
Truyện Kiều được dịch ra nhiều thứ tiếng
Ảnh hưởng sâu rộng của Truyện Kiều trong đời sống văn hóa người Việt Nam
Tiết 27. Bài 6:
CHỊ EM THÚY KIỀU
(Trích “Truyện Kiều”)
Nguyễn Du
* Vị trí đoạn trích:
Trích phần thứ nhất “Gặp gỡ và đính ước”
(từ câu 15 đến câu 38)
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.
(Trích “Truyện Kiều”)
…
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương lầu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
(Trích “Truyện Kiều”)
(10) Một trương: một cây. Sách có
câu: “Cầm nhất trương, kì nhất cục”
(Đàn một cây, cờ một cuộc).
(11) Nên chương: thành bài.
Chú thích:
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.
(Trích “Truyện Kiều”)
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương lầu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê
Êm đềm trướng rủ màn che
Tường công ong bướm đi về mặc ai.
* Bố cục:
- 4 câu đầu: Giới thiệu vẻ đẹp
chung của hai chị em Thúy Kiều.
- 16 câu tiếp: Gợi tả vẻ đẹp riêng
của Thúy Vân, Thúy Kiều.
- 4 câu cuối: Nhận xét chung về
cuộc sống của hai chị em.
3 đoạn
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Vẻ đẹp chung của chị em
Thúy Kiều
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều, Thúy Vân là hai cô gái có vẻ đẹp trong sáng tựa Hằng Nga trên cung trăng.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
BÚT PHÁP NGHỆ THUẬT ƯỚC LỆ TƯỢNG TRƯNG
Vóc dáng mảnh mai, tao nhã như mai Tâm hồn trắng trong như tuyết
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.
(Trích “Truyện Kiều”)
2. Vẻ đẹp riêng của chị em Thúy Kiều:
a. Vẻ đẹp của Thúy Vân:
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
(Trích “Truyện Kiều”)
b. Vẻ đẹp của Thúy Kiều :
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Rằng: Hay thì thật là hay
Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào.
Vẻ đẹp Thúy Vân Thúy Kiều
Ngoại
hình
• Từ ngữ miêu tả:
- Trang trọng
- Khuôn trăng đầy đặn
- Nét ngài nở nang
- Hoa cười
- Ngọc thốt đoan trang
- Mây thua nước tóc
- Tuyết nhường màu da
• Nghệ thuật: ẩn dụ, nhân hóa,
so sánh, liệt kê.
Bút pháp ước lệ tượng trưng.
• Từ ngữ miêu tả:
- Sắc sảo, mặn mà
- Làn thu thủy
- Nét xuân sơn
- Hoa ghen thua thắm
- Liễu hờn kém xanh
- Nghiêng nước nghiêng thành
• Nghệ thuật: ẩn dụ, nhân hóa…
Bút pháp ước lệ tượng trưng.
Tài
năng
- Thông minh…sẵn tính trời
- Thi họa…ca ngâm
- Nghề riêng … hồ cầm…
- Thiên Bạc mệnh…não nhân
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài, chữ mệnh khéo là ghét nhau
Chân dung Thúy Vân Chân dung Thúy Kiều
- Tả bằng 4 câu thơ.
- Tả cụ thể, chi tiết (nghệ thuật liệt
kê).
- Vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu.
- Tả ngoại hình, tính cách.
-Tả bằng 12 câu thơ.
- Đặc tả đôi mắt.
- Vẻ đẹp: sắc sảo, mặn mà.
- Tả ngoại hình, tài năng, tâm
hồn.
Miêu tả chân dung Thúy Vân trước để làm nổi bật chân dung Thúy Kiều
(Nghệ thuật đòn bẩy)
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
3. Nhận xét chung về cuộc sống
của hai chị em Thúy Kiều:
NGUYỄN DU CHỊ EM THÚY KIỀU
(Trích: Truyện Kiều)
CHỊ EM THÚY KIỀU
Vẻ đẹp chung:
- Ả tố nga.
- Mai cốt cách, tuyết tinh thần.
=> Thanh tao, tâm hồn trong trắng.
Vẻ đẹp riêng của Thúy Vân:
- Trang trọng
- Khuôn trăng đầy đặn
- Nét ngài nở nang
- Hoa cười
- Ngọc thốt đoan trang
- Mây thua nước tóc
- Tuyết nhường màu da
=> Phúc hậu, đoan trang.
- Nghệ thuật ẩn dụ
- Bút pháp
ước lệ tượng trưng
Vẻ đẹp riêng của Thúy Kiều:
* Sắc đẹp:
- Sắc sảo, mặn mà
- Làn thu thủy
- Nét xuân sơn
- Hoa ghen thua thắm
- Liễu hờn kém xanh
- Nghiêng nước nghiêng thành
=> Giai nhân tuyệt sắc.
Cuộc sống:
- Phong lưu
- Êm đềm…
=> Nề nếp, khuôn phép.
* Tài năng:
- Thông minh … sẵn tính trời
- Thi, họa, ca ngâm
- Nghề riêng… hồ cầm
- Thiên bạc mệnh … não nhân
=> Đa tài.
Ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh
=> Cảm hứng nhân văn của Nguyễn Du.